Mam tylko głowę

Czternasty rok leży pod kołdrą prawie goły. T-shirt to jego jedyna garderoba. - Ale koszulkę Kubicy zakładałbym tylko kilka dni w roku - w sylwestra, Boże Narodzenie, w urodziny, bałbym się, żeby jej nie zniszczyć albo pobrudzić - mówi.

Mieszkanie ma dwa pokoje. Ósme piętro wieżowca. Dobrze, że chociaż winda zatrzymuje się na każdym piętrze. W Jastrzębiu Zdroju niektóre dziesięciopiętrowe bloki PRL zbudował tak oszczędnie, że drzwi do windy są tylko na co drugiej kondygnacji. Ale w jego bloku oprócz osobowej jest też towarowa, zmieści się w niej na łóżku.

Ta winda przydała się półtora roku temu, dzięki niej z ekipą pogotowia pojechał na wybory parlamentarne. Swoje pierwsze w życiu, choć miał już 30 lat. Wcześniej nikomu do głowy nie przyszło, że Janusz może chcieć głosować. Długo musiał przekonywać prezydenta Jastrzębia Zdroju, że udział w wyborach to jego prawo. Na łóżku wjechał do samego lokalu wyborczego. Krzyżyk przy nazwisku swojego kandydata postawił, trzymając długopis w ustach. A potem jedyna w stutysięcznym mieście karetka pogotowia wyposażona w respirator odwiozła go do domu.

W listopadzie zeszłego roku, podczas wyborów samorządowych, prezydent nie robił już żadnych ceregieli. Za to karetka przyjechała po niego cztery godziny po umówionym czasie. A potem pielęgniarze nie potrafili przenieść go z łóżka domowego na karetkowe.

- Ja nie chcę nikogo obrazić, po tych panach było widać, że są stałymi bywalcami siłowni. Chyba jednak byli ze świeżego naboru, nie potrafili mnie sprytnie podźwignąć. Wszystko musiały tłumaczyć z detalami panie pielęgniarki, a i tak najwięcej się nadźwigały - wspomina tamten moment.

Zapamiętał jeszcze deszcz, który na niego padał, gdy wieźli go od drzwi bloku do sanitarki. Pierwszy deszcz, który na niego spadł od prawie 14 lat.

Szkoda czasu na kiepskie filmy

Gdyby nie wypadek - dwa dni później miał pierwszy raz zjechać na szychtę w kopalni - zostałby górnikiem, jak jego ojciec. Ze swoimi prawie dwoma metrami wzrostu przerósł go o dwie głowy. Teraz ojciec jest już na emeryturze, 63 lata. Całe życie podporządkował synowi. Razem z młodszą o dwa lata żoną co godzinę przewracają go z boku na bok, żeby nie dostał odleżyn.

Jak go przewrócą w prawo, to widzi akwarium, gdy w lewo - może pisać na komputerze. Z okna widzi tylko niebo.

- Górnictwo górnictwem, ale pod ziemią nie chciałem spędzić całego życia. Chciałem złożyć papiery do technikum wieczorowego, marzyłem o studiach inżynierskich. Jak widzę ten mój dzisiejszy upór, to jestem pewny, że by mi się udało - mówi.

Przez pierwsze lata po wypadku, gdy leżał jeszcze w szpitalu, rodzice kupili magnetowid. Obejrzał tysiące filmów. Sam mówi, że kilkadziesiąt tysięcy. Po roku w okolicznych wypożyczalniach nie było już żadnego, którego by nie znał. - Teraz bardzo starannie wybieram filmy, które chcę obejrzeć. Szkoda mi czasu.

Woli długie godziny spędzać w internecie. Poznał w ten sposób masę ludzi. Wysyła do nich maile, rozmawia przez Gadu-Gadu. Nie tylko o motorach.

O religii, Kościele, ostatnio o eutanazji.

Na swojej stronie zamieścił ankietę. Pyta internautów, czy eutanazja powinna być w Polsce dozwolona. Chce zebrać sto tysięcy podpisów i zorganizować ogólnokrajowe referendum w tej sprawie.

Zamiast gapić się w ekran telewizora, woli obserwować rybki w akwarium. Wkrótce ma dostać nowe, dwa razy większe od tego stulitrowego, które teraz stoi przy jego łóżku. - Potrafię godzinami patrzeć na moje skalary, to mnie uspokaja i relaksuje - mówi.

Ani śladu odleżyn

Jeździł na łyżwach, bo dziewczynom imponowało, jak ktoś radził sobie na ślizgawce. Grał w hokeja i trenował boks. Trzy lata w klubie uprawiał kolarstwo. Bez większych sukcesów, ale w ogonie peletonu też nie jeździł. Później z roweru przesiadł się na motor. Stać go było na emzetę, ale ojciec kolegi, biznesmen, odkupił od wicemistrza Polski kawasaki ninja. Wtedy to było ferrari wśród ścigaczy. Trzy sekundy do setki, Świtaj nie mówi o nim inaczej jak o narowistym potworze. - To narowisty potwór, absolutnie najlepszy motor świata. Kilka razy go dosiadłem - zapala się, gdy o tym opowiada.

Rodzice Janusza od 14 lat patrzą na jedynego syna unieruchomionego w łóżku, spędzają przy nim każdą chwilę. Tylko na półtorej godziny na dobę zastępuje ich pielęgniarka, a przez pięć - od niedawna wynajęta opiekunka.

Przez resztę dnia to oni są pielęgniarzami, rehabilitantami, masażystami. Każde przewrócenie na drugi bok to skomplikowana operacja. Najpierw muszą odłączyć całą aparaturę, wyjąć i oczyścić rurkę. Później dokładny masaż całego ciała. To wszystko zajmuje czasami nawet pół godziny.

- Niech pan popatrzy - pupa jak u niemowlęcia, ani śladu odleżyn - Helena Świtaj z dumą podnosi ręcznik, który okrywa biodra syna. Ale ona sama już traci siły. Ma zwyrodnienie stawów kolanowych, co jakiś czas na kilka dni trafia do szpitala. Wtedy syn jest zdany tylko na jej męża.