Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 30 Ιανουαρίου 2009
«Και η πολιτική περνά από το στομάχι»
Στα κτήρια της παλαιάς Σχολής Μηχανικών του αργεντίνικου Ναυτικού «Esma» πλανιέται τακτικά μυρωδιά φασολάδας. Οι διάδρομοι ανάμεσα στα γκρίζα κτήρια έχουν ονομασίες θυμάτων της δικτατορίας, που στη δεκαετία του '70 βασάνισε και δολοφόνησε σ' αυτούς τους χώρους χιλιάδες αντικαθεστωτικούς. Καταμεσής του Μπουένος Αϊρες οι χουντικοί εφάρμοσαν στους κρατουμένους ηλεκτροσόκ, φάλαγγα και βιασμούς, ενώ έγκυες κρατούμενες γεννούσαν στα κελιά και τα νεογνά δίνονταν από τους στρατιωτικούς για υιοθεσία.
Μάρτιο του 2004 ο τότε πρόεδρος Νέστορ Κίρχνερ παραχώρησε το κτήριο «Esma» στην εποπτεία οργανώσεων για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων στις «Μητέρες της Πλατείας του Μάη». Και η οργάνωση αυτή μετέτρεψε τους παλαιούς χώρους με τους βαρείς κραδασμούς σ' έναν συνδυασμό διεθνούς πολιτιστικού κέντρου, μνημείου και μουσείου. «Θέλουμε αυτός ο χώρος με τις "πέτρινες μνήμες" να πλημμυρίσει με ζωή», λέει χαρακτηριστικά η Εμπε ντε Μποναφίνι, πρόεδρος των «Μητέρων», που έχασε και η ίδια δύο παιδιά στα χρόνια της δικτατορίας. Γι' αυτό η γηραιά κυρία βρίσκεται κάθε Τρίτη απόγευμα στη μεγάλη αίθουσα... οπλισμένη με μία κουτάλα.
Η κ. Μποναφίνι ήταν ανέκαθεν παθιασμένη μαγείρισσα και μέχρι σήμερα συμμετέχει σε συσσίτια απόρων που οργανώνονται στις φτωχογειτονιές της αργεντίνικης πρωτεύουσας. «Cocinando Politica» -«Μαγειρική και πολιτική»- λέγεται η διοργάνωση στα κτήρια της «Esma», η οποία σύντομα θα αναμεταδίδεται και από την αργεντίνικη τηλεόραση. Η μάχιμη γηραιά κυρία, που σημειωτέον συνδέεται φιλικά και με τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες και δηλώνει θαυμάστρια του Φιντέλ Κάστρο, εξηγεί συνταγές για σουφλέ, μιλά για την ποιότητα του ελαιόλαδου και τα προτερήματα της χρήσης του, αναλύει τα συστατικά για τις «enpanadas», λατινομερικάνικα πιτάκια σε διάφορες εκδοχές - κι ανάμεσα στις συνταγές σχολιάζει διεθνείς εξελίξεις: τις τιμές στην αγορά κρεάτων, ζητεί συμπαράσταση στον Βολιβιανό πρόεδρο Εβο Μοράλες και καλεί σε διαμαρτυρίες κατά της ανάλωσης χάμπουργκερ με τα λόγια: «Αντιδράστε στην αμερικανοποίηση των παραδόσεών μας»!
Στην «Esma» μαγειρεύει δυναμωτικά σπιτικά γεύματα - ένα από τα αγαπημένα της είναι οι λαζανάτες· χωρίς το λευκό κεφαλομάντιλο, χαρακτηριστικό των «Μητέρων της Πλατείας του Μάη» και πίσω από το εκρηκτικό ταμπεραμέντο της δεν διακρίνεται η ηλικία των 80 της χρόνων. Οι συσκευές που χρησιμοποιούνται είναι συνηθισμένες κι εύχρηστες και πάντοτε τον πάγκο κοσμούν λουλούδια σε βάζο. Το κοινό της αποτελούν φοιτητές, συνταξιούχοι και γυναίκες από τις φτωχογειτονιές, ενώ μερικοί βετεράνοι αριστεροί με μπερεδάκια σημειώνουν επιμελώς κάθε της παρατήρηση. Ωστόσο, η διοργάνωση έχει αξία ως κοινωνική επαφή - αφού όλα τα παρασκευάσματα καταναλίσκονται επί τόπου από όλους. «Παλιότερα όλη η οικογένεια συναντιόταν γύρω από το τραπέζι» λέει η κ. Μποναφίνι, «σήμερα ο καθένας μασουλάει μοναχός τα δικά του».
Η γηραιά Αργεντίνα δίνει και συμβουλές και προτάσεις, πώς θα χορτάσει κανείς τους οικείους του σε χαλεπούς καιρούς: «25 πέσος (5,60 ευρώ) επαρκούν για δέκα άτομα» λέει και το αποδεικνύει χρησιμοποιώντας τα υλικά που έφεραν κάποιοι από το κοινό μαζί τους, αλεύρι, τομάτες, κρασί. Υπάρχουν και συνεργάτες απ' όλο τον κόσμο - σαν την αραβικής καταγωγής νεαρή που εξηγεί πώς φτιάχονται τα «kubba», οι αραβικοί κεφτέδες. Η νευρικότητα πρωτοεμφανιζόμενων δημοσίως εξαφανίζεται από το μπρίο της 80χρονης Αργεντίνας, που συνήθως διηγείται ανέκδοτα και περιστατικά από τα ταξίδια της. Δεν διστάζει να μιλήσει πολύ δηκτικά για την επίσκεψή της στη Β. Κορέα -όπου «τρώνε σκύλους και υποχρεώνουν τους νέους να απέχουν από σεξουαλικές σχέσεις και να δουλεύουν όλη μέρα»- αλλά και να ασκήσει κριτική στον Τσάβες, που «υπόσχεται πολλά, αλλά δεν γίνονται και τόσα...».
Παρ' όλα αυτά, η πίστη της στο σοσιαλισμό είναι ακλόνητη και, όπως όλα τα τελευταία χρόνια, συμμετέχει με τις άλλες «Μητέρες της Πλατείας του Μάη» σε μία διοργάνωση που με τον καιρό μεταβλήθηκε σε εθνικό σύμβολο της Αργεντινής, όπως το τάνγκο και οι ζουμερές μπριζόλες. Ακριβώς στις 15.30 κάθε Πέμπτη φορούν το λευκό κεφαλομάντιλο και περπατούν γύρω από την πλατεία, μπροστά από το προεδρικό μέγαρο, ως σιωπηλή διαμαρτυρία για τα θύματα και τους αγνοούμενους, αλλά και για διάφορα άλλα «σημεία των καιρών». *
